André van der Vegt 9 oktober 2024 8 minuten
Onlangs kwam dit thema naar voren in een sessie met een klant. Hij kwam door een burn-out in de ziektewet terecht. Waarbij hij als oorzaken van deze situatie aangaf, dat er traumatische ervaringen speelden, maar ook de onheuse bejegening door zijn laatste werkgever.
Wat betreft zijn traumatische ervaringen had hij al flinke stappen kunnen maken in zijn verwerkingsproces, vertelde hij. Echter stagneert hij in het vergeven van wat anderen hem en zijn vader financieel hebben aangedaan.
Tijdens onze laatste coachingsessie beloofde ik hem te leren hoe hij stappen kan zetten in zijn vermogen om wel tot vergeving te komen. Waarbij ik me laat inspireren door het boek ‘De vijf inzichten’ van Frank Ostaseski. Een boek met de subtitel: Wat de dood ons over het leven kan leren.
Vergeving is om twee redenen heel belangrijk:
Daarbij komt dat vergeven nodig is om vrij te kunnen zijn. Vrij van de wrok en beschuldigingen die je zoveel leed toebrengen. Het is gewoon niet in je eigen belang om te volharden in de pijn.
Weigeren om te vergeven, is als het vastpakken van een heet kooltje en zeggen: ‘Ik laat je niet los totdat jij je excuses aanbiedt en gestraft bent voor wat je me hebt aangedaan.’ Daarmee veroorzaak je alleen maar meer pijn bij jezelf.
Onze identificatie met kindpijn en ongezonde denk- en gedragspatronen zorgt voor ons onvermogen om te vergeven. Dit veroorzaakt een voortdurend slachtofferschap.
Want als je al zo lang deze pijn met je meedraagt, wie ben je dan eigenlijk nog zonder die pijn? De noodzaak om daarom te blijven zwelgen in gevoelens van wrok en onrechtvaardig behandeld te zijn, kan soms wel een leven lang duren.
Vergeven gebeurt niet door de pijn alleen dragelijker te maken met positieve gedachten. Maar juist door je ervaring onder ogen te zien. Waardoor je de pijn die het veroorzaakt recht in de ogen kijkt en vervolgens met mededogen kunt omarmen. Zo bepaalt de oude pijn niet blijvend wie je nu bent.
Daarbij is het ook gewoon hard werken. Er is veel kracht voor nodig en een bereidheid om te zijn met wat moeilijk is. Want soms moet je woedend zijn, soms worstel je met schaamte en schuldgevoelens, en soms ben je intens verdrietig.
Vergeving vraagt erom dat je jouw emoties niet wit wegwuiven of onderdrukken, maar ze met mededogen behandelt. En je daarbij goed doorziet wat dit loslaten in de weg zit.
Mijn ervaring is dat mensen een staat van vergeving bereiken als ze beseffen: Ik wil niet dat dit mijn vermogen om liefde te ervaren in de weg zit. Ik wil dit niet doorgeven aan mijn kinderen.
Begin in het klein. Vergeven kun je niet van de ene op de andere dag. Bij de sportschool begin je ook niet met een gewicht van 100 kg, maar met 5 of 10 kg.
Maak een begin door bijvoorbeeld de automobilist te vergeven die jou net afsneed op de snelweg. Of je collega die weer eens het hoogste woord voerde. Train stapsgewijs jouw vermogen om te vergeven.
Stel, je wilt proberen iemand te vergeven die je kwaad heeft gedaan. Niet alleen de kleine dingen, maar ook de grote dingen die dieper gaan. Misschien vraag je je dan nog steeds af: hoe doe ik dat nu? Hoe krijg ik mezelf zo ver dat ik mijn pijn accepteer als van mij, en de ander loslaat? Wat is het geheim?
Het geheim is dat je die andere persoon niet nodig hebt.
Vergevingscoach Willem Glaudemans legt dit uit in zijn artikel over vergeving.
Aan de basis van de meeste grieven, schrijft hij, staat ‘niet gezien zijn’. ‘Je ouders zagen je niet te midden van de andere kinderen, je partner zag je niet omdat hij zo met zichzelf en zijn werk bezig was. Of je vader zag niet wie jij werkelijk was omdat hij bang was voor jouw kracht, en hield jou klein. Je zus zag je niet omdat zij vooral bezig was om bij jullie ouders in het gevlij te komen. Je leidinggevende ziet het goede werk dat je doet niet en trekt collega’s voor die minder werk verrichten.
We leven echter niet voor onze ouders, onze partner, onze baas, stelt hij: ‘Waarom ben jij hier op aarde? Dat heeft niets te maken met of jouw ouders jou wilden of niet. Het enige bestaansrecht dat werkelijk waarde heeft, is dat wat je ontvangt van je ziel.’
Met andere woorden: we hopen en verwachten dat de mensen om ons heen ons het gevoel geven dat we de moeite waard zijn. Maar ten diepste hebben we geen bevestiging van anderen nodig.
De kern van al het vergeven is volgens Glaudemans dan ook dat je de ander ontslaat van de verplichting om aan jouw verwachtingen te voldoen.
Maar doe het met beleid. Doe het niet luchthartig. Doe het niet te snel. Doe het niet om je nobel te voelen, superieur aan de ander. Doe het niet omdat het moet. Doe het niet omdat je bang bent iemand te verliezen. Of omdat je eigenlijk nog veel bozer bent op jezelf dan op de dader. Vergeef ook jezelf. Vergeef vooral jezelf.
Het proces van (zelf)vergeving kent de volgende fasen:
De trauma’s van mijn klant betroffen vooral financiële mishandelingen. Waardoor hij geen overstap meer kon maken naar een commerciële werkgever. Aan de hand van bovenstaand vergevingsproces bleek hij deze stap inmiddels wel te kunnen maken.
Om onnodige pijn te voorkomen, adviseer ik al mijn loopbaanklanten om bij sollicitaties bewust een keuze te maken voor de werkgever die zorgt voor de beste balans binnen zijn organisatie. Vooral als het gaat om de afweging tussen geld verdienen of kwaliteit leveren!